วันอังคารที่ 23 มีนาคม พ.ศ. 2564

การแต่งองค์ทรงเครื่องในเรื่องอิเหนา ตอนที่ ๑

     ตัวละครในวรรณคดีหลาย ๆ เรื่อง มักสวมใส่เครื่องทรงที่สวยงาม ทำให้ผู้อ่านจินตนาการภาพตัวละครได้ชัดเจนและเห็นความงามของตัวละครมากขึ้น

    สำหรับเรื่อง อิเหนา บทพระราชนิพนธ์ในรัชกาลที่ ๑  จะมีบทที่ตัวละครอาบน้ำ  (สรงน้ำ) แต่งตัวในโอกาสต่าง ๆ ค่อนข้างมาก  เราจะเห็นว่าเครื่องแต่งกายของตัวละครแต่ละตัวเหมือนหรือต่างกันอย่างไรบ้าง     มาดูการแต่งองค์ทรงเครื่องของตัวละครในเรื่องอิเหนากันเลยค่ะ

        ๑. อิเหนา ตอน เปลี่ยนเครื่องทรงเพื่อเตรียมเดินทางจากเมืองกุเรปัน 

ไปเมืองหมันยา

        "    เมื่อนั้น                                    ระเด่นมนตรีโอรสา

ครั้นรุ่งรางสร่างแสงสุริยา                    เสด็จมาสระสรงสรรพางค์ "

        "    ลูบไล้สุคนธาอ่าองค์                น้ำมันจันทน์บรรจงทรงพระสาง

สอดใส่สนับเพลาพลาง                        ทรงภูษาแย่งอย่างลายกระบวน

ฉลององค์โหมดม่วงร่วงระยับ                อบอุหรับจับกลิ่นหอมหวน

เจียระบาดตาดทองแล่งล้วน                 เข็มขัดคาดค่าควรพระนคร

กรองศอสังเวียนวิเชียรช่วง                   ทับทรวงสังวาลห้อยสร้อยอ่อน

ตาบกุดั่นประดับซับซ้อน                        ทองกรเก้าคู่ชมพูนุท

ธำมรงค์เพชรแพรวแวววับ                    กรรเจียกปรับรับทรงมงกุฎ

เหน็บกริชฤทธิรอนสำหรับยุทธ์            งามดั่งเทพบุตรเสด็จจร ฯ   "


๒. อิเหนา  ตอน  เปลี่ยนเครื่องทรงเพื่อเตรียมเดินทางจากป่าเข้าไปในเมืองหมันยาเพื่อเข้าเฝ้าเจ้าเมืองหมันยา

"    เมื่อนั้น                                            ระเด่นมนตรีสูงส่ง

เสด็จจากแท่นสุวรรณบรรจง                มาสระสรงวารินกลิ่นเกลา ฯ"

"    ทรงสุคนธ์ปนทองชมพูนุท             นวลละอองผ่องผุดดังหล่อเหลา

พระฉายตั้งคันฉ่องส่องเงา                   สอดใส่สนับเพลาเพราผจง

ทรงภูษายกแย่งอย่างนอก                    พื้นม่วงดวงดอกตันหยง

โหมดเทศริ้วทองฉลององค์                  กระสันทรงเจียระบาดคาดทับ

ปั้นเหน่งเพชรลงยาราชาวดี                  ทับทรวงดวงมณีสีสลับ

เฟื่องห้อยสร้อยสังวาลพานพับ            ทองกรแก้วประดับดวงจินดา

สอดใส่ธำมรงค์เรือนครุฑ                     ทรงมงกุฎห้อยพวงบุปผา

เหน็บกริชฤทธิไกรแล้วไคลคลา           เสด็จมาขึ้นทรงสินธพ ฯ  "


๓. นางประไหมสุหรีเมืองหมันหยาชวนนางจินตะหราวาตีอาบน้ำและเปลี่ยนเครื่องทรงเพื่อไปต้อนรับอิเหนา

"    เมื่อนั้น                                            โฉมยงองค์ประไหมสุหรี

จึงชวนจินตะหราวาตี                            เข้าที่สรงสนานสำราญกาย ฯ"

"    สองกษ้ตริย์ขัดสีฉวีวรรณ                นางกำนัลตั้งสุคนธ์คอยถวาย

ทรงอุหรับจับกลิ่นอบอาย                      น้ำกุหลาบละลายกรายกรีดนิ้ว

กวดเกล้าเปลาปลายพระฉายส่อง         ผัดพักตร์นวลละอองผ่องผิว

ทรงภูษายกแย่งแพลงพลิ้ว                    ห่มริ้วทองทับซับใน

สร้อยสะอิ้งสังวาลบานพับ                      ตามประดับมรกตสดใส

ทองกรแก้วมณีเจียระไน                        สอดใส่เนาวรัตน์ธำมรงค์

ทรงมงกุฎสำหรับพระธิดา                      ห้อยอุบะบุหงาตันหยง

พรั่งพร้อมสุรางค์นางอนงค์                    สององค์เสด็จไคลคลา ฯ "


๔. เจ้าเมืองหมันหยาสรงน้ำและเปลี่ยนเครื่องทรงเตรียมร่วมพิธีเชิญพระศพจากในปราสาทไปยังพระเมรุ

"    เมื่อนั้น                                               ระตูผู้ผ่านหมันหยา

ครั้นแสงทองส่องสว่างกระจ่างฟ้า            เสด็จมาสรงชลฉันพลัน ฯ"

"    ทรงสุคนธ์รวยรินกลิ่นเกลา                 สอดใส่สนับเพลาลายกระสัน

ทรงภูษาพื้นขาวเขียวสุวรรณ                    กรวยเชิงสามชั้นบรรจงโจง

ฉลององค์โหมดเทศทองอร่าม                อินทร์ธนูดูงามอ่าโถง

เจียระบาดตาดเงินเงาโง้ง                        ปั้นเหน่งลายปรุโปร่งประดับพลอย

กรองศอสังเวียนวิเชียรช่วง                      ตาบทิศทับทรวงห่วงห้อย

ทองกรจำหลักเป็นรักร้อย                        ธำมรงค์เพชรพลอยร่วงรุ้ง

กรรเจียกแก้วแพรวพรายทั้งซ้ายขวา        ทรงชฎาห้ายอดสอดสะดุ้ง

ห้อยอุบะตันหยงส่งกลิ่นฟุ้ง                        ครั้นรุ่งก็เสด็จจรจรัล ฯ"


๕. อิเหนาเตรียมตัวเดินทางจากเมืองหมันหยา

"    เมื่อนั้น                                               ระเด่นมนตรีเฉิดฉัน

ครั้นจะใกล้ไขสีรวีวรรณ                           ทรงธรรม์บรรทมตื่นฟื้นองค์

เสียงไก่กระชั้นขันขาน                            แซ่ประสานสำเนียงเสียงบุหรง

เสด็จออกจากแท่นสุวรรณบรรจง             มาชำระสระสรงสินธู ฯ "

"    น้ำใสไขฝักปทุมทอง                          ผินผันหันขนองเข้ารองสู้

ทรงสุคนธ์ปนสุวรรณกำภู                         หอมระรื่นชื่นชูกลิ่นชะมด

สอดใส่สนับเพลาเนาหน่วง                       โขมพัตถ์พื้นม่วงก้านขด

ฉลององค์อินทร์ธนูสะบัดคต                     ดุมประดับมรกตรจนา

เจียระบาดตาดสุวรรณวาววับ                    กรองศอซ้อนสลับทับอังสา

ตาบทิศทับทรวงดวงจินดา                        พาหาพาหุรัดทองกร

ธำมรงค์ลงยาประดับเพชร                          แต่ละเม็ดยอดใหญ่เท่าบัวอ่อน

ทรงมหามงกุฎกรรเจียกจอน                        กรายกรกุมกริชจรลี ฯ"


๖. อิเหนาย้อนกลับไปหานางจินตะหราวาตีที่เมืองหมันหยา

"    ครั้นประโคมฆ้องย่ำสามยามเศษ            ภูวเรศยินดีจะมีไหน

เสด็จจากห้องทองทันใด                              คลาไคลไปสรงชลธาร ฯ"

"    ไขสุหร่ายวารินกลิ่นเกลี้ยง                      สถิตนั่งเหนือเตียงสรงสนาน

ทรงสุคนธ์ปนทองรองพาน                            กลิ่นสุมาลย์ตลบอบองค์

สอดใส่สนับเพลาพื้นตาด                              ปักรูปสีหราชเหมหงส์

ภูษายกแย่งครุฑภุชงค์                                  ฉลององค์อินทร์ธนูงามงอน

เจียระบาดตาดสุวรรณพรรณราย                     คาดปั้นเหน่งเพชรพรายสายสร้อยอ่อน

ทับทรวงดวงกุดั่นดอกซ้อน                             ทองกรแก้วมณีเจียระไน

ธำมรงค์ค่าเมืองเรืองระยับ                                มงกุฎเก็จเพชรประดับดอกไม้ไหว

เหน็บกริชเทวาแล้วคลาไคล                            มาทรงมโนมัยในเที่ยงคืน ฯ"


๗. อิเหนาปลอมตัวเป็นโจรป่าชื่อปันหยี แต่งตัวเตรียมออกรบกับระตูบุศสิหนา

"    เมื่อนั้น                                                    มิสาระปันหยีสุกาหรา

จึ่งสระสรงทรงเครื่องมุรธา                            ตามตำรารณรงค์ยงยุทธ์ ฯ"

"    บรรจงทรงสอดสนับเพลา                        ภูษานุ่งหน่วงเนาไม่เลื่อนหลุด

ฉลององค์เกราะสุวรรณกันอาวุธ                    เจียระบาดผาดผุดพรรณราย

ตาบทิศทับทรวงดวงกุดั่น                               คาดเข็มขัดรัดมั่นกระสันสาย

สังวาลประดับทับทิมพราย                             ทองกรจำหลักลายลงยา

ธำมรงค์ค่าเมืองเรืองระยับ                              ตาดพับพันโพกเกศา

แต่งเป็นเช่นชาวอรัญวา                                  กุมกริชฤทธาสำหรับมือ ฯ"


๘. ระตูบุศสิหนา แต่งตัวเตรียมต่อสู้กับโจรป่าปันหยี

"    เมื่อนั้น                                                    ระตูบุศสิหนาเป็นใหญ่

เร่งรัดจัดพหลพลไกร                                    นายไพร่พร้อมถ้วนกระบวนทัพ ฯ"

"    จึงเข้าที่ชำระสระสนาน                            สุคนธ์ธารกลิ่นกลบอบอุหรับ

พระฉายตั้งเตียงทองรองรับ                          สอดใส่สนับเพลาพลัน

ภูษายกแย่งครุฑภุชงค์                                  จัดกลีบจีบประจงทรงกระสัน

ฉลององค์ทรงใส่เกราะสุวรรณ                      สำหรับกันศัสตราอาวุธ

ห้อยหน้าเจียระบาดคาดทับ                          ปั้นเหน่งสายบานพับประดับบุษย์

ใส่สังวาลรณรงค์ยงยุทธ์                                ทองกรชมพูนุทรจนา

สอดทรงธำมรงค์เรือนสุบรรณ                        มงกุฎกรรเจียกจอนซ้ายขวา

เหน็บกริชฤทธิไกรไคลคลา                            เสด็จมาห้องสุวรรณเทวี ฯ "



ไม่มีความคิดเห็น:

แสดงความคิดเห็น