พระนารายณ์ หรือพระวิษณุ เป็นเทพที่มีบทบาทในการปราบสิ่งชั่วร้ายต่างๆ เพื่อให้โลกสุขสงบ ซึ่งในการปราบสิ่งชั่วร้ายนั้น พระนารายณ์จะแบ่งภาคอวตารมายังโลกมนุษย์
การอวตาร คือ การแบ่งภาคมาเกิดในโลกมนุษย์ของเทพเจ้า โดยเทพจะแบ่งพลังงานส่วนหนึ่งลงมาเกิดเป็นมนุษย์หรือสัตว์ เพื่อทำหน้าที่อย่างใดอย่างหนึ่งเมื่อโลกเดือดร้อนตามความเชื่อของศาสนาฮินดู
การอวตารมาปราบยุคเข็ญของพระนารายณ์นั้น มีอยู่ 10 ปางด้วยกัน เรียกว่า ทศาวตาร หรือ นารายณ์สิบปาง ดังนี้
ปางที่ 1 มัตสยาวตาร เป็นการอวตารลงมาเป็นปลาศะผะริ เพื่อฆ่าอสูรหัยครีพ ผู้ลักพระเวทของพระพรหม แล้วปลาศะผะริก็ได้นำพระเวทมาคืนพระพรหม
ปางที่ 2 กูรมาวตาร เป็นการอวตารมาเป็นเต่าใหญ่ไปรองรับข้างใต้ภูเขามันทรที่เทวดาใช้กวนน้ำทิพย์ เพราะเกรงว่าเขามันทรจะเจาะโลกลึกจนโลกทลาย
ปางที่ 3 วราหาวตาร เป็นการอวตารลงมาเป็นหมูเพื่อปราบหิรัณตยักษ์ผู้ม้วนแผ่นดิน
ปางที่ 4 นรสิงหาวตาร เป็นการอวตารลงมาเป็นนรสิงห์เพื่อปราบหิรัณยกศิปุยักษ์ซึ่งแย่งสวรรค์ของพระอินทร์
ปางที่ 5 วามนาวตาร เป็นการอวตารลงมาเป็นพราหมณ์เตี้ย ทำอุบายแย่งโลกและสวรรค์จากท้าวพลีพญาแทตย์และมอบบาดาลให้แก่ท้าวพลีครอบครอง
ปางที่ 6 ปรศุรามาวตาร เป็นการอวตารลงมาเป็นพราหมณ์ชื่อ ราม (รามสูร) เพื่อฆ่าอรชุน
ปางที่ 7 รามจันทราวตาร เป็นการอวตารลงมาเป็นพระรามตามเรื่องรามเกียรติ์
ปางที่ 8 กฤษณาวตาร เป็นการอวตารลงมาเป็นพระกฤษณะ เพื่อปราบยักษ์พญากงส์ตามเรื่องมหาภารตยุทธ์
ปางที่ 9 พุทธาวตาร เป็นการอวตารลงมาเป็นพระพุทธเจ้า คือ พระสิทธัตถกุมาร
ปางที่ 10 กัลกยาวตาร เป็นการอวตารลงมาเป็นบุรุษผิวขาวที่ชื่อ กัลลี เพื่อปราบกลียุคซึ่งจะมาถึงในอนาคต
นี่คือปางทั้ง 10 ของพระนารายณ์ที่ได้อวตารลงมาปราบยุคเข็ญในโลกมนุษย์เพื่อให้โลกสวบสุขนั่นเอง....
