วันนี้ไปค้นหนังสือเก่า ๆ ก็ไปเจอหนังสือเรียนภาษาไทย ม.๓ ที่เราเคยเรียนสมัยก่อน แล้วเราชอบเรื่องนี้มาก ๆ เลย "ณ หาดทรายชายทะเลแห่งหนึ่ง" ผลงานของ นายชิต บุรทัต ซึ่งแต่งโดยใช้คำประพันธ์ประเภท อินทรวิเชียรฉันท์ ๑๑ ซึ่งฉันท์ชนิดนี้คล้ายกับกาพย์ยานี ๑๑ ต่างกันที่ อินทรวิเชียรฉันท์ ๑๑ มีบังคับ ครุ ลหุ เท่านั้น ส่วนจำนวนคำในแต่ละวรรค จะมีเท่ากันกับกาพย์ยานี ๑๑ คือ วรรคหน้ามี ๕ คำ และวรรคหลัง มี ๖ คำ
บางคนอาจจะสงสัยว่า ครุ ลหุ เป็นอย่างไร มาดูกันค่ะ
คำประพันธ์ประเภทฉันท์ทุกชนิด จะมีการบังคับคำ ครุ และ ลหุ ซึ่งเป็นคำที่บอกลักษณะของเสียงคำหรือพยางค์ มีส่วนสำคัญมาก สำหรับการแต่งคำประพันธ์ประเภทฉันท์
คำครุ (คำ คะ-รุ) คือ พยางค์ที่ออกเสียงหนัก มีวิธีการสังเกต ดังนี้
๑. เป็นพยางค์ที่มีมาตราตัวสะกดในทุกมาตรา (มาตราแม่ กก กบ กด กน กม เกย เกอว และ แม่กง)
๒. เป็นพยางค์ที่ประสมด้วยสระเสียงยาวเท่านั้น ไม่มีตัวสะกดก็ได้ เช่น นาที เวลา
๓. เป็นพยางค์ที่ประสมด้วย อำ ไอ ใอ เอา เพราะสระเหล่านี้ออกเสียงเหมือนมีตัวสะกด คือ อำ (ออกเสียงเหมือนมี ม สะกด) ไอ ใอ (ออกเสียงเหมือนมี ย สะกด) เอา (ออกเสียงเหมือนมี ว สะกด) จึงนับเป็นคำครุเช่นกัน
คำลหุ (คำ ละ-หุ) คือ พยางค์ที่ออกเสียงเบา มีวิธีการสังเกต ดังนี้
๑. เป็นพยางค์ที่ไม่มีเสียงพยัญชนะสะกด
๒. เป็นพยางค์ที่ประสมด้วยสระเสียงสั้นเท่านั้น เช่น และ ประ ติ ผิ ศศิ
๓. เป็น พยัญชนะตัวเดียว เช่น บ บ่ ก็ ณ ธ เพราะเป็นพยางค์ที่ออกเสียงสั้น และไม่มีเสียงพยัญชนะสะกด
สำหรับเนื้อเรื่อง กวีได้พรรณนาธรรมชาติชายทะเลยามเย็น และแสดงรายละเอียดของสิ่งต่าง ๆ เช่น ท้องฟ้า แมกไม้ นก พื้นน้ำ คลื่นลม ฯลฯ ด้วยถ้อยคำที่ไพเราะ ชวนให้ผู้อ่านเกิดจินตนาการตามไปด้วย
นอกจากนี้กวียังได้ฝากให้ชาวไทยได้ร่วมกันดูแลทะเลอันเป็นทรัพยากรที่มีค่ายิ่งของเมืองไทยเพราะเป็นแหล่งเลี้ยงชีวิตคนไทยและผู้ประกอบอาชีพต่าง ๆ สมควรที่ชาวไทยจะพิทักษ์รักษาไว้ชั่วนิรันดร์
มาลองอ่านกันนะคะ
ณ หาดทรายชายทะเลแห่งหนึ่ง
ผู้แต่ง : นายชิต บุรทัต
ลักษณะคำประพันธ์ : อินทรวิเชียรฉันท์ ๑๑
สายัณห์ตะวันยาม ขณะข้ามทิฆัมพร
เข้าภาคนภาตอน ทิศะตกก็รำไร
รอนรอนและอ่อนแสง นภะแดงสิแปลงไป
เป็นครามอร่ามใส สุภะสดพิสุทธ์สี
เรื่อเรื่อ ณ เมื่อรัต- ติจะผลัดก็พลันมี
มืดมามิช้าที ศศิธรจะจรแทน
ริวริวระริ้วเรื่อย ระยะเฉื่อยฉะฉิวแสน
เย็นกายสบายแดน มนะด้วยระรวยลม
ริกริกกระดิกทุก ทุมะรุกข์ระเริงรมย์
ใบก้านตระการชม พิศะช่อลออครัน
ไรไรไสวร่อน จระว่อนวิหคพรรณ
เหนือพฤกษะไพรผัน มุขะเพื่อจะเมือรัง
ครืนครืนคะครื้นครั่น ชละลั่นสนั่นดัง
โดยทางทะเลฟัง สรคลื่นคะเครงโครม
ลิ่วลิ่วละลอกปราด ประทะหาดและสาดโซม (ปะทะ เข้าใจว่ากวีต้องการเล่นเสียง ปร)
ซัดทอยทยอยโถม ทะลุฝั่งกระทั่งถึง
แท้ธรรมชาติงาม พิศยามจะย่ำพึง
เพ่งภาพผิคำนึง ละก็น่านิยมตาม
ตูยืน ณ พื้นทราย เฉพาะชายทะเลงาม
ชมเพลินก็พลันความ ตริตระหนักประจักษ์มา
เมื่อมองกะคลองเนตร พิเคราะห์เขตอาณา
ของไทยสิไพศา- ลยะรอบประกอบชล
โน่นโน่นแน่ะยาวกว้าง ณ ระหว่างทะเลวน
น้ำเชี่ยวและเขียวกล กะจะดำแสดงสี
นั่นนั่นแน่ะบอกบ่ง โป๊ะประมงประมาณมี
ดื่นดา ณ อาชี- วะเพราะปลาแหละอาจิณ
เรือใบคระไลคล่อง ละเลาะล่องชะลอสินธุ์
ไปมาและหากิน กิจะเกี่ยวกะมัจฉา
ใครใครผิไม่นึก คติลึกละเอียดมา
พบเข้าก็เปล่าตา จะมิติดมิผิดผัน
เห็นภาพทะเลแผน ดุจะแผ่นอุทกอัน
ปราศฝั่ง บ ใฝ่ฝัน บ พิจารณาไกล
เห็นภาพพณิชย์กรรม กลธรรมดาไป
ตามถิ่นและทางใคร จะถนัดสมรรถทำ
หากใช้พินิจชอบ วิเคราะห์รอบจะครอบงำ
นึกถึงประเทศนำ นยะแน่ว ณ แนวหมาย
โลกเราสิเข้ายุท- ธะมิหยุดมิหย่อนวาย
บุคคลและแคว้นหลาย ตะละล้วนจะป่วนหัน
หาที่กระทำกิน และถวิลจะแย่งกัน
ทุกยุคและทุกวัน ผิวิจารณ์จะตื่นตน
ว่าอ้าผไทแผ่น ภพะแดนอุทกชล
ทั้งใหญ่และกว้างยล เฉพาะเนตรถนัดเห็น
ของไทยนะ- ของไทย และก็ไทยยนะ-ไทยเป็น
เจ้าของและบำเพ็ญ จะพิทักษ์จะรักษา
ในถิ่นอุทกนั้น สิอนันตบรรดา
สินธนจะคณนา บ มิสุดอนุสสรณ์
แผ่นน้ำ ณ เบื้องหน้า อุปมากะอากร
เกิดเทิดสถาวร ชิวะเรานิรันดร์แล
*************************
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น